هفته اول خرداد سال 87 بنا به دعوت فرهنگستان علوم تاجیکستان برای شرکت در کنفرانسی با عنوان زبان فارسی (تاجیکی) و تکنولوژی اطلاعات و ارائه مقاله ای با عنوان ” نحوه تدوین اصطلاحنامه ها و ارزیابی آنها” در دوشنبه بودم .
روز یکشنبه مراسم ویژه ای برپا بود. تاجیک ها رسمی دارند که گویا از دوران شوروی به ارث برده اند.به این مراسم ” جشن زنگ آخری” می گویند. در پایان سال تحصیلی و قبل از شروع امتحانات فارغ التحصیلان به خیابان ها می ریزند و گروه گروه با دسته های گل و مدال ها و تشویق ها در خیابانها قدم می زنند ، عکس یادگاری می گیرند و در مجموع فضای بسیار شادی را القاء می کنند. آقای رئیس جمهور با این جشن مخالف بوده و ظاهرا سعی بر کمرنگ کردن آن داشته است. اما تجربه نشان داده که منع این نوع حکومتها معمولا باعث اقبال بیشتر خلق الله بدان عمل می شود که ظاهرا چنین هم شده است.
میدان عین دوشنبه
تاجیکستان با 13000 کیلومتر مربع و 7 میلیون جمعیت جزو سی کشوری است که در آمار بانک جهانی در معرض گرسنگی قرار دارند. در دوره شوروی بهر دلیل این
جمهوری عقب مانده ترین مجموعه جماهیر محسوب می شده است. در دوره به قول تاجیکان “پسا شوروی ” هم اختلافات داخلی و نا امنی ؛ مختصر رمق را از آنان گرفته است. تنها مزیت آنان وجود آب فراوان در این سرزمین کوهستانی است . 93 درصد کشور کوهستانی است و به لحاظ آب هفتمین کشور دنیاست. اگر قول عده ای درست باشد که قرن اینده قرن جنگ آب است آنگاه موقعیت استراتژیک این کشور بیشتر مشخص می شود. توان با القوه این کشور برای تولید نیروگاه های برقابی نیاز به سرمایه گذاری کلان برای سد سازی دارد که از عهده آن کشور بر نمی آید . ایران و روسیه هریک مشغول ساخت سد برای آن کشور هستند. براي هويت سازي و تقويت اتحاد ملي بشدت به بعضي عناصر تاريخي و ادبي تكيه مي كنند . جشن هزاره رودكي يكي از آنان است . براي اتصال بيشتر به تاريخ واحد پول را ساماني نامگذاري كرده اند. تشكيل اين كنفرانس ها هم در هم همين راستا صورت گرفته است.
4 نفر از امریکا و یک نفر از آلمان و دونفر از ایران بهمراه زبان شناسان و کتابداران و متخصصان رایانه تاجیکی در ان شرکت دارند. تاجیکان علاقه ویژه ای به ما ایرانیان دارند و آن را در حین سخنرانی و بعد از آن ابراز می دارند. هنوز تکلیف خط برای تاجیکان کاملا تثبیت شده نیست. از خط سیریلیک که به علت آشنایی با زبان روسی به آن تبحر دارند استفاده می کنند و در نگارش مشکلاتی دارند. بعضی از آنان می خواهند که پیشنهاد تغییرآن به خط آبا و اجدادی در قطعنامه بیاید که البته مخالفینی هم دارد.يكي از آقايان شركت كننده در حين صرف نهار شعر زير را از فرزانه خجندي برايم مي خواند.
هوای روح مرا تازه کن به آمدنت،
بهشت را به زمین کوچ ده به یک سخنت.
چرا به تحنیت خفتگان نمی آید،
پیام صبح فروزت،طلوع شب شکنت.
قسم به عشق،که رشک فریشته خواهم شد،
اگر به من بفشانی غبار پیره هنت.
چو ارغوان دلم ارمغان نوروزیست،
بگیر صدقه ی تیغ نگاه ریشه کنت.
ترا تمامی آفاق دوست می دارند،
یقین،که دوست ندارد کسی شبیه منت.
به او مي گويم اين شعر را برايم بنويس . مي گويد خط فارسي نمي داند به سيريليك مي تواند بنويسد. به شوخي مي گويم تو كه خط فارسي نمي داني ” نيست بر لوح دلم جز الف قامت يار” را چگونه معنا مي كني. اصلا مگر رواني آب در حوي موليان رودكي را جز با شكسته نستعليق مي توان وجدان كرد؟!
عده ای از شرکت کنندگان در اجلاس
4 نفر از امریکا و یک نفر از آلمان و دونفر از ایران بهمراه زبان شناسان و کتابداران و متخصصان رایانه تاجیکی در ان شرکت دارند. تاجیکان علاقه ویژه ای به ما ایرانیان دارند و آن را در حین سخنرانی و بعد از آن ابراز می دارند. هنوز تکلیف خط برای تاجیکان کاملا تثبیت شده نیست. از خط سیریلیک که به علت آشنایی با زبان روسی به آن تبحر دارند استفاده می کنند و در نگارش مشکلاتی دارند. بعضی از آنان می خواهند که پیشنهاد تغییرآن به خط آبا و اجدادی در قطعنامه بیاید که البته مخالفینی هم دارد.يكي از آقايان شركت كننده در حين صرف نهار شعر زير را از فرزانه خجندي برايم مي خواند.
هوای روح مرا تازه کن به آمدنت،
بهشت را به زمین کوچ ده به یک سخنت.
چرا به تحنیت خفتگان نمی آید،
پیام صبح فروزت،طلوع شب شکنت.
قسم به عشق،که رشک فریشته خواهم شد،
اگر به من بفشانی غبار پیره هنت.
متن زیبایی بود.